Oldiniga Abbos endi onasining uyiga qaytadi deb o`ylashayotgandi, ammo bunday bo`lmadi. Ayol qattiq qayg`uga botib, hasrat chekdi. Shuncha ko`rgiliklariga qaramasdan go`zalligi oldingi shukuhini saqlab qoldi. Ummu Abbos tag`in mag`rur va maftunkor nigoh tashlab ko`chalarda yuradigan bo`ldi.
Bu o`z samarasini berib, qo`lini so`rovchi talabgor ham topildi. Yosh erkak, hali o`ttizga ham kirmagan, qassoblik bilan kun kechiradigan kambag`al bir kishi sohibjamolning yuragini zabt etdi. Uni Abdu deyishardi. Kelishgan, mo`min-qobil, halol yigit. Odamlar hayron bo`ldilar: “Nahotki Ummu Abbos o`zining achchiq kechmishini unutgan bo`lsa?” Ko`z ochib yumadigan fursat o`tmasidan Abdu uning eriga aylandi. Shunga nima bo`libdi, balki Yaratgan uni o`tmishdagi uqubatlari uchun yaxshilik bilan taqdirlamoqchidir. Biroq turli gumon va mishmishlar tarqay boshladi: Husaynning sirli o`limi Abdu bilan aloqador emasmikin?
Abbos yana oldingi gapini takrorladi:
– Otamning o`rnida boshqa kishining bo`lishi yaxshi emas.
U yana ko`chaga chiqib, tepaga qarab baland ovozda qichqiradigan bo`ldi:
– Olloh gunohlaringizni afv etsin, Ummu Abbos!
Vahimali mishmishlar polisiyaga qadar etib bordi. Natijada yana tergov ishi ochildi. Ummu Abbos va uning yangi erini so`roq qilishdi, ammo hech nima oydinlashmadi. Jumboq echimsiz qoldi.
Abduning tabiati tilla edi — xotiniga hurmat bilan munosabatda bo`lardi, undan mehr-muhabbatini darig` tutmasdi. Dastavval Abbosga xayrixohligini namoyon qildi, biroq yigit uning bu istagini qat`iy rad etdi.
– Meni o`z holimga qo`y, – dedi u cho`rt kesib.
Shunga qaramasdan o`gay otasi u haqda qayg`urish va tashvishlanishda davom etdi. U Ummu Abbos o`g`lini yashash uchun zarur vositalar bilan ta`minlayaptimi-yo`qmi, nazorat qilib turardi. Bu orada Abdu amalda ancha jur`atli va mulohazakor ekanligini ko`rsatdi. U rafiqasi, ya`ni uy bekasiga binoning eski hovlisini sotishni taklif qildi. Uning puliga esa uyni ta`mirlash va yana bir qavat qurish mumkinligi taklifini kiritdi. Ummu Abbos unga butunlay ishonadigan bo`ldi. Erining maslahatlariga quloq tutardi. Ijaradan keladigan daromad anchagina ko`paydi. Odamlar Abduning uddaburon ekanligiga qoyil qoldilar: “Buni haqiqiy inson desa bo`ladi!” Hatto bir kuni Abbos kechki sayrdan oldin engil tamaddi qilish uchun sut-qatiq do`koniga kirganida Bayyumi unga dedi:
– Sening qalbing farishtalarniki kabi top-toza, Abbos! Lekin nimaga Abdudek oliyjanob insondan o`zingni olib qochasan?
Abbos go`yo savolni eshitmagan kabi yangi ivitilgan qatiqni lazzatlanib ichishda davom etdi. Javob bermadi.
– Nima, sen ko`ngilchan va yaxshi odamlarni yoqtirmaysanmi? – qaytadan gap boshladi Bayyumi.
Abbos shoshmasdan Bayyumiga bo`shagan kosani uzatdi va ko`ziga xotirjam tikilib ta`kidladi:
– Battol u. Qassobxonasida go`shtni qanday nimtalashini ko`rganingizda edi.
Bir qancha vaqt o`tdi. Abdu nafaqat xotini va o`gay o`g`liga himmat ko`rsatar, balki o`zining oila a`zolariga ham yaxshilik qilishdan charchamasdi. Ummu Abbosning uyida bironta xona bo`shashi bilan qarindoshlaridan kimnidir ijaraga qo`yardi. Agar qarindoshi kambag`alroq bo`lsa, xotinidan ruxsat olib ijara haqini tushirardi. Onasi va singlisini bu xonadonga boshlab kelguniga qadar hammasi yaxshi edi. Navbatdagi ijarachi chiqib ketganidan so`ng o`sha uyga onasi va singlisini ko`chirib keldi. Qo`shnilar bu haqda hatto maqol to`qiy boshladilar: daraxt kovagidan olgan qo`lingdagi asal shirin albatta, biroq arilar ustingga qora bulutdek yopirilishi ham bor. Gapning nafsilamrini aytganda, kutilmaganda uyiga qaynanasining ko`chib kelishi Ummu Abbosga shavq olib kelmadi, ammo hech nima qilolmadi ham. Unga bir narsa ravshan edi: boshqaruv jilovi endi qo`lidan chiqib ketdi, ortiq bu erda bekalik qila olmaydi. Chunki qaynanasi hammasini o`z qo`liga olgandi. Bechora ayol o`zini butunlay keraksizdek his qildi.
Bir kuni u uyning pastki qavatidagi uchta do`kondan ikkitasining devori nurab darz ketganini payqab qoldi. Ikkita do`konchani ta`mirlab, bitta katta magazinga aylantirdilar. Peshtaxta oynalari ostida buzoq va qo`ylarning nimtalanmagan go`shtlari paydo bo`ldi. Abdu bu erga qo`shni mahalladagi bechorahol qassobxonasi ko`chirib kelgandi. Magazin ochilishi munosabati bilan duo o`qib, baland ovozda Ollohga shukrona aytdi. Axir Parvardigor unga qonuniy boylik ato qildi.
Qo`shnilarning suhbatlariga yana mish-mish oraladi:
– Bu odam halollik va oliyhimmatlilik timsoli, – ta`kidladi bittasi.
– Yo`q, u ikkinchi Husayn, faqat bu vijdonsizligini yumshoqlik bilan amalga oshiradi, xuddi uyqusiragan odamni allalagan kabi, – e`tiroz bildirdi boshqasi.
Kimdir uning oliyjanobligidan shubhalandi, kimdir esa hasaddan ich-etini edi.
Davomi 4-qismda..